Met enthousiasme pakt staalbouwer Vic Obdam de uitdagingen voor de toekomst aan. Het bedrijf is specialist in bouwen met het Bouw Informatie Model (BIM), heeft het vertalen van de bestaande situatie naar het computermodel in eigen beheer, ontwikkelt haar eigen sterkteberekening-software en verkent de kansen die circulair bouwen biedt. De voortrekkersrol past bij het bedrijf. Directeur Pieter Klijn en hoofd tekenkamer Jaco Stolze nemen ons mee langs enkele recente ontwikkelingen en projecten.
Het Yourtopia paviljoen van SeAsch architecten bij het Booijmans museum in Rotterdam is zo'n voorbeeld. Een dubbel gekromde vorm die aanvankelijk in beton zou worden uitgevoerd is omwille van de bouwsnelheid en het gewicht uitgevoerd in prefab stalen onderdelen. ‘De architect benadert direct een bekende staalbouwer, Vic Obdam, en vraagt gelijktijdig de constructeur aan tafel. Zo is het vele malen gegaan voor de staalbouwer uit Obdam. Directeur Pieter Klijn is met zijn bedrijf betrokken bij tal van bijzondere projecten. “Als je dit soort dingen niet probeert, leer je niet,” zegt Klijn. En zo zien we het bedrijf meedenken bij de constructie van de 90 meter vrije overspanning van de Ziggo Dome, letten op corrosiebestendige verbindingen voor het stalen golvend paviljoen op het strand in Scheveningen en bij het toepassen van donorstaal in Leiden.
Golvend paviljoen Scheveningen
Jaco Stolze startte in 2002 als tekenaar bij Vic Obdam en bekleedt sinds 2007 2008 de functie als hoofd tekenkamer. “Op het gebied van 3D tekenen liep de staalbouw altijd al vrij ver vooruit. Voor het maken van onze constructies was een 3D tekenmodel een zeer belangrijk hulpmiddel en het tekenwerk op de computer stuurt rechtstreeks onze productiemachines aan.”
“Wij tekenen in Tekla structures dat heette voorheen x-steel, dat door alle grote staalframe bouwers gebruikt wordt. Het zou geweldig zijn als er in één programma zou worden gewerkt. Nu vertalen we nog vaak IFC’s vanuit andere programma’s. Dat kan fouten met zich meebrengen.
Stolze: “Het is van groot belang dat het model goed aansluit bij de werkelijkheid. Staalbouw kent nauwe maat toleranties. Daarom hebben wij een eigen meetdienst die de situatie ter plekke scant. Met een door onszelf gegenereerde pointcloud van de bestaande situatie zijn we niet afhankelijk van anderen. Dan krijg je aan de voorkant de juiste gegevens. Want we maken vaak mee dat de historische tekeningen niet meer kloppen met de werkelijkheid, of de IFC’s van derden uitgaan van verouderde gegevens.”
Het samenwerken rond een Bouw Informatie Model heeft het bedrijf zeer goed in de vingers. “Vaak treedt ons bedrijf op als BIM coördinator,” zegt Klijn: “Maar het is natuurlijk een beetje vreemd als we als onderaannemer een dergelijke rol op ons nemen.” Stolze: “Wij willen wel graag de klanten daarin ondersteunen als de contractvorm dat toelaat. Al onze engineers zijn Bouw Informatie Model - modelleurs. We kunnen de verantwoording dan ook goed aan in het bouwproces.” “Vroeger moesten we er vaak om stoeien, nu begrijpen bouwpartijen het belang van samenwerken steeds beter,” voegt Klijn toe.
Het enthousiasme van Klijn en Stolze over hun projecten en het werk van Vic Obdam deelt het bedrijf graag met een nieuwe generatie. Ze waren sponsor van de BIM Onderwijsdag en het bedrijf begeleidde door de jaren heen al diverse stagiaires en afstudeerprojecten. Klijn: “We zijn altijd op zoek naar goede mensen die de uitdaging aan durven.” Ze nodigen daarom studenten die verder willen met het Bouw Informatie Model en de bouw van harte uit te kijken of staalbouw wat voor hen is. “Het is een vak apart. Geen werktuigbouw of bouwkunde, maar ergens er tussenin. Het biedt ontzettend veel kansen om de bouw verder te helpen.”
Op dit moment werken er drie studenten aan afstudeerprojecten onder meer op het gebied van demontabele bevestigingsmethoden in staalconstructies en naar verdienmodellen in circulair bouwen.
Innovatie binnen Vic Obdam richt zich nu op de schaarste aan nieuwe bouwmaterialen in de nabije toekomst. Het hoogwaardig hergebruiken van staal kan een basis zijn voor een duurzame toekomst in de bouw. “In tijden van schaarste bouw je met de dingen die je hebt. Dat zal steeds vaker het uitgangspunt moeten worden bij bouwprojecten,” zegt Klijn. “De architect maakt op basis van het beschikbare materiaal het ontwerp voor een nieuw gebouw. Gebruik makend van het staal dat uit de demontage van een bestaand pand is vrijgekomen.” De weg daar naartoe is nog lang. Stolze: “Veel van het staal dat nu toegepast is in gebouwen laat zich niet gemakkelijk hergebruiken. Sloopbedrijven kiezen nog vaak voor de gemakkelijkste en goedkoopste weg door het staal te snijden. En in de documentatie van oude gebouwen zijn nauwelijks gegevens te vinden over de kwaliteit van het toegepaste staal. En je weet ook niet of een stalen balk al een klap heeft gehad, waardoor de eigenschappen veranderd zijn.”
“Maar als we over 30 jaar onze bouwmaterialen volledig willen hergebruiken, moeten we ergens beginnen.” En zo’n begin maakte Vic Obdam met het hergebruik van staal in het project BioPartner Center Leiden in Leiden. Constructiestaal voor deze nieuwbouw komt voor een groot deel van het nabij gesloopte universiteitslaboratorium Gorlaeus. Vic Obdam monteert in totaal 250 ton staal in deze nieuwe vestiging en 170 ton hiervan is uit Gorlaeus afkomstig donorstaal.
Het Bouw Informatie Model speelt voor hergebruik in de toekomst een belangrijke rol. “Natuurlijk moet je heel nauwkeurig onderzoeken wat de samenstelling is van het materiaal en of het voldoet aan de sterkte- en stijfheid eisen die voor de nieuwe toepassing is ge-eist. In de toekomst zal deze informatie makkelijk af te lezen zijn in het Bouw Informatie Model,” zegt Stolze. “Een materialen paspoort van een gebouw, geeft een uitgebreid overzicht van de toegepaste materialen. En daarnaast moeten wij er als ontwerpers voor zorgen dat het staal ook weer gemakkelijk uit een gebouw te winnen is.”
Klijn: “We doen onderzoek naar bevestigingsmethoden en het standaardiseren van bouwelementen om het hergebruik in de toekomst mogelijk te maken. Want als een sloper het niet gemakkelijk kan terugwinnen, opslaan en aanbieden aan de markt, komt het hergebruik niet van de grond.”
Hergebruik van staal
Door: BIMregister