“Als je tijd toevoegt aan een 3D BIM model in de vorm van een planning ontstaat er een 4D BIM model. Deze combinatie is een krachtig communicatie en visualisatie instrument dat veel voordelen brengt voor alle bij de bouw betrokken partijen.” Joop Niese brengt met zijn Studio Blauw de kennis over 4D plannen met BIM naar bedrijven. “Met de toegevoegde planning kun je het gebouw in de computer vanaf de grond opbouwen. Elke stap in het bouwproces wordt nagelopen en langzaam maar zeker bouwt het virtuele gebouw zich op. Je maakt een bouw simulatie.”
Niese werkte bij verschillende aannemers als projectleider, werkvoorbereider en bedrijfsleider. “Zeven jaar geleden ben ik gaan rondkijken en kwam in contact met planningssoftware. Ik stortte me op het implementeren van 4D planningen voor bedrijven, want veel mensen denken dat, als je een planningstool hebt, het allemaal wel vanzelf gaat. ‘Je hebt dan wel een planning maar geen plan,’ zeg ik dan. Met 4D BIM kun je je planning steeds een stapje beter maken.”
Steeds meer verbeteren met 4D in het voortraject
“Het BIM model geeft de planners inzicht in welke fasen de bouw het beste is uit te voeren, hoeveel man er op welk moment op de bouw zullen zijn en, niet onbelangrijk, de veiligheid van elke fase op de bouw kan worden nagelopen.”
De planning die traditioneel over werd gelaten aan de werkvoorbereider of de bouwplaatsmanager wordt in deze voorbereiding in de virtuele omgeving meer teamwerk. Het maken van een 4D BIM planning vergt in het voortraject meer overleg en betrokkenheid van opdrachtgever en uitvoerende partijen. Bouwen is teamwerk, en dat is voor de planning niet anders. Het loont om als team er in het begin goed met elkaar naar te kijken. Niese: “Ik gebruik vaak Lean planning sessies. Dit zijn post-it sessies om het werk goed onderling af te stemmen en dat wordt dan vertaald naar het 4D model.”
Dan ontstaat een realistische, veilige planning die dankzij de visualisatie ook heel goed gecommuniceerd kan worden met de uitvoerenden op de bouwplaats. “In het 4D BIM voortgang model zie je het gebouw langzaam opgebouwd worden gedurende de geplande bouwdagen. Ook materieelinzet, steigerwerk en kranen kunnen , schematisch, worden gemodelleerd.”
Veiligheid in de bouw
Net zoals je clashcontrole doet in het 3D model kun je in het 4D model workspace clashcontrole doen. Dan beantwoord je vragen als ’hoeveel mensen staan er op welke locatie en is dat niet te veel?’ Of kun je precies zien hoe lang de sparing voor de trap een gevaar vormt of waar er stijgers moeten komen te staan.
De kracht van het gevisualiseerde model is communicatie. Het proces komt veel beter over bij alle partijen. De grondwerker, metselaar en de opdrachtgever kunnen het proces veel gemakkelijker overzien. Er is duidelijk wat van welke partij op elk moment verwacht wordt. En het valt mensen eerder op wanneer er een fout in zit. Veiligheidfunctionarissen hebben hiermee ook veel beter inzicht in de veiligheidsrisico’s van week tot week.
Bouwen is teamwerk
“Bouwen is teamwerk. En dat geldt ook voor de planning. Ik heb ervaren dat je soms het vliegwiel effect krijgt als het team weet wat ze moeten doen en het proces in de voorbereiding goed doorsproken is. Het 3D model werkt stimulerend bij het afstemmen van de werkvolgorde. Aparte animatie filmpjes van het werk voor de metselaar, of de elektromonteur zijn heel inzichtelijk en kunnen door de onderaannemers zo vaak bekeken worden als ze willen. Zulke filmpjes kunnen ook gemaakt worden per fase maar ook per ruimte of gedeelte in een ruimte ter instructie van de teams die daar zullen werken.”
“Alles gebeurt in overleg. De aannemer hoeft niet bang te zijn dat de werkwijze en -volgorde die hij al jaren met goed resultaat uitvoerde in gevaar komt. Maar 4D BIM planning kan leiden tot inzichten die weer een verbetering in de planning kunnen aanjagen.”
BIM 4D in het onderwijs?
“Er is absoluut nog een verbeterslag te maken op het gebied van planning. In Nederland laten we het aan de werkvoorbereider of bouwmanager over om de planning te maken. In het buitenland zijn daar professionals mee bezig. Helaas zijn er naar mijn weten nog geen opleidingen die hiertoe opleiden. Dat is heel jammer want het is een groot onderdeel van het uitvoerende werk. Als de planning en het plan goed zijn, dan bespaar je enorme hoeveelheden geld.”
“De vertrouwde planningstools zijn redelijk eenvoudig maar je moet je afvragen of zo’n tool wel goed genoeg is voor complexe bouwwerken van nu. Er zijn twee softwareprogramma’s en er is een derde op komst die integratie van 3D naar 4D BIM mogelijk maken. Ik leer mensen niet werken met een bepaald pakket, dat is aan de leveranciers. Ik ben pakket onafhankelijk.”
Als je het eenmaal in de vingers hebt, kan het bouwproces daar veel voordelen uit halen. De faalkosten gaan naar beneden, de communicatie verbetert en de veiligheid vergroot.”
Door: BIMregister
